Rescue0
Το παρόν κεφάλαιο (Rescue0) ΔΕΝ έχει ακόμη ολοκληρωθεί και πολύ πιθανόν να περιέχει πληροφορίες και οδηγίες ΠΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ ΑΚΡΙΒΕΙΣ!.
Contents
Τεχνικές Αυτοδιάσωσης
Η αυτοδιάσωση περιλαμβάνει μια σειρά από ενέργειες όπως απλή αλληλοβοήθεια, πρώτες βοήθειες, απεγλωβισμός (ή ξεκρέμασμα, γνωστό και σαν "σπηλαιοδιάσωση", αλλά γνωστό και με πιο πικάντικα ονόματα), δημιουργία θερμού σημείου ακόμη και ανέλκυση του σπηλαιολόγου με πολύσπαστα ή αντίβαρα. Όλα αυτά απαιτούν εμπειρία και πολύ καλή κρίση αλλά πάνω από όλα καλή συνεργασία της ομάδας. Από τα πιο πάνω, οι πρώτες βοήθειες και η δημιουργία θερμού σημείου αναπτύσσονται σε ξεχωριστά κεφάλαια από μόνα τους.
Έχει αναφερθεί και αλλού, αλλά θα αναφερθεί κι εδώ για μια ακόμη φορά... Η πρόληψη του ατυχήματος πρέπει να είναι πάντοτε ανάμεσα στους κύριους στόχους μας. Σε κάθε λίστα ελέγχου πριν ξεκινήσουμε για μια εξερεύνηση πρέπει να ρωτάμε τον εαυτό μας και την υπόλοιπη ομάδα: είναι αυτή η πιο ασφαλής προσέγγιση? Τι εναλλακτικά σχέδια έχουμε? Ποιος θα ειδοποιηση την Σπηλαιοδιασωση ή τις αρχες εάν δεν δωσουμε σημεια ζωης σε προκαθορισμενο χρονο?
ΠΟΤΕ ΜΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΚΙΝΑΜΕ ΜΙΑ ΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ ΧΩΡΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΕΧΟΥΜΕ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙ ΚΑΠΟΙΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΥ ΠΑΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΩΡΑ ΑΝΑΜΕΝΟΥΜΕ ΝΑ ΒΓΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΠΗΛΙΑ.
Το "σπήλαιο δεν φεύγει", θα είναι εκεί και την επόμενη μέρα και την επόμενη εβδομάδα και τον επόμενο μήνα. Πιο συγκεκριμενα, είναι εκει εδω και χιλιάδες χρόνια...
Από το πιο απλό περιστατικό, το να χάσουμε εμείς ή κάποιος σύντροφός μας κάποιο από τα φρένα του μέχρι το πιο δραματικό και δυνητικά απειλητικό για την ζωή μας ή των συντρόφων μας, το να βρεθεί ένας σπηλαιολόγος τραυματισμένος, λιπόθυμος και κρεμασμένος στο σχοινί...
Γνωρίζοντας "τεχνικές αυτοδιάσωσης" μπορούμε να ανταπεξέλθουμε είτε στην έλλειψη κάποιου υλικού είτε στην προσφορά βοήθειας προς τον σπηλαιοσύντροφό μας. Για παραδειγμα, αν κάποιος λιποθυμήσει στο σχοινί - είτε από πτώση πέτρας είτε από παθολογικά αίτια - είναι ανώφελο να περιμένουμε την Σπηλαιοδιάσωση. Σε μια τέτοια περίπτωση η ζωή του σπηλαιοσυντρόφου μας κινδυνεύει από το "ορθοστατικό σοκ" και πρέπει να επέμβουμε στα πρώτα 5-10 λεπτά. Η σπηλαιοδιάσωση θα αργήσει να έρθει, μπορεί να κάνει και 24 ή 48 ώρες οπότε οφείλουμε να πάρουμε κάποια άμεσα μετρα εντός της ομάδας.
Πρέπει, λοιπόν, να γνωρίζουμε τι να κάνουμε.
Ας δούμε λοιπόν ορισμένες τεχνικές αυτοδιάσωσης.
Ανάβαση - Κατάβαση χωρίς φρένα
Καθε σπηλαιολόγος που σέβεται τον εαυτό του θα πρέπει να είναι σε θεση να κινηθει στα σκοινια ακόμη και εαν χάσει κάποια απο τα σημαντικότερα ατομικά υλικά του. Τα υλικά που συνήθως "χάνουμε" είναι δύο: ο καταβατήρας και το φρένο χειρός. Αυτό δεν θα πρέπει να μας πτοήσει αλλά αντίθετα να εφαρμόσουμε αυτά που έχουμε μάθει. Πιο συγκεκριμένα:
Κατάβαση χωρίς καταβατήρα
Εάν λοιπόν χάσουμε ή καταστρέψουμε τον καταβατήρα μας (από πτώση ή στρέβλωση) δεν έχουμε παρά να κατεβούμε με μισή ψαλιδιά. Προσαρμόζουμε ένα carabiner, κατά προτίμηση HMS στον κεντρικό μας και πάνω σε αυτό κάνουμε τη μισή ψαλιδιά. Ζωντανά μπορείτε να δείτε την κατασκευή αυτού του κόμπου εδώ. Τέλος ας λάβουμε υπόψιν τις μεγάλες τριβές που υφίστανται τα σκοινιά σε καταβάσεις με μισή ψαλιδιά.Χρειάζεται βέβαια προσοχή εάν έχουμε συνηθίσει να χρησιμοποιούμε καταβατήρα με φρένο. Η μισή ψαλιδιά δεν σταματά μόνη της!!!.
Υπάρχουν και άλλοι κόμποι ή τεχνικές που μας επιτρέπουν να κατεβούμε χωρίς υλικά. Η μισή ψαλιδιά όμως είναι ο απλούστερος και αποτελεσματικότερος, ακόμη σε σκοινιά πολύ μικρής διαμέτρου (αν κάνουμε ένα ακόμη "κουφό" στρίψιμο στο carabiner για επιπλέον τριβές).
Ανάβαση χωρίς φρένο χειρός
Αν τώρα χάσουμε ή καταστρέψουμε το φρένο χειρός μας (κάτι αρκετά συνηθισμένο καθότι είναι ένα υλικό που μπορεί και να χρησιμοποιήσουμε χωρίς να είναι σταθερά συνδεδεμένο με μας) η λύση είναι η εξής: κατασκευάζουμε ένα αυτοσφιγγόμενο, συνδέουμε σε αυτόν την μακριά μας λανιέρα, κατασκευάζουμε από κορδονέττο ή από το δεύτερο ιμάντα μας μια πρόχειρη πενταλιέρα και ξεκινάμε για πάνω. Ιδανικός για αυτή τη χρήση είναι ο κόμπος του bachmann, o οποίος είναι ένας τυλιγμένος λεπτός ιμάντας ή κορδονέττο πάνω στο σκοινί και το carabiner μας. Το μεγάλο πλεονέκτημα αυτού του αυτοσφιγγόμενου για χρήση ως φρένου χειρός είναι ότι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το carabiner για "λαβή" του "φρένου" μας που θα ωθούμε προς τα πάνω. Ιδιαίτερη προσοχή στο ότι ούτε το ποδωστήριο, ούτε οι λανιέρες μας ασφαλίζονται στο carabiner του bachmann.
Ανάβαση χωρίς φρένο στήθους
Απίθανο, αλλά μπορεί να συμβεί! Ας ΥΠΟΘΕΣΟΥΜΕ πως είχαμε μια πτώση με συντελεστή πτώσης 1 και το φρένο μας καταστράφηκε. Ηρεμήστε! Είπαμε: ΥΠΟΘΕΤΟΥΜΕ! Οι συντάκτες προτείνουν με ενθουσιασμό τον κόμπο του Remy και μόνο! Εναλλακτικά φυσικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ο "κόμπος της καρδιάς" ο οποίος είναι το ίδιο αποτελεσματικός όμως μπορεί να "μπλοκάρει" και είναι δύσκολο καποιες φορές να τον λύσουμε. Τα πλεονεκτήματα του κόμπου "του Remy" ειναι α) οτι μπορούμε πολύ εύκολα με μια κίνηση να τον μετατρέψουμε σε καταβατηρα (μισή ψαλιδιά) και β) δεν "μπλοκαρει" όπως ο "κόμπος της καρδιάς"
Απεγκλωβισμός θύματος με τον διασώστη χαμηλότερα
Ας δούμε ένα σενάριο:
Το θύμα είναι αναίσθητο και κρέμεται στο σκοινί ενώ εμείς βρισκόμαστε από πάνω ή κάτω του. Έχουμε ελάχιστο χρόνο πριν πάθει ορθοστατικό shock και πρέπει να το φτάσουμε γρήγορα και να το ξεκρεμάσουμε.
Πως αντιμετωπίζετε:
1ος Τρόπος - Η "Ελληνική" προσέγγιση
Η μέθοδος αυτή έχει αναπτυχθεί εδώ στην Ελλάδα το 2006. Εν μέρει δοκιμάστηκε επίσημα στην 9η Πανελλήνια Σπηλαιολογική Συνάντηση, στην Μονεμβασιά. Εκεί, στον διαγωνισμό απεγκλωβισμού επετεύχθει χρόνος 1 λεπτό και 48 δεπτερόλεπτα. Μετά από αλλαγές, κατέληξε στην μορφή στην οποία την παρουσιάζουμε εδώ. Ο ταχύτερος χρόνος που έχει επιτευχθεί σε αυτήν την μορφή είναι 1 λεπτό. Διαθέτουμε πλήρη εξοπλισμό συμπεριλαμβανομένου και φρένου ποδιού.
Αφού φτάσουμε κάνουμε τις εξής κινήσεις:
- Βγάζουμε το ποδωστήριο του.
- Πλησιάζουμε όσο πιο πολύ μπορούμε.
- Ασφαλιζόμαστε πάνω του λανιέρα με λανιέρα (δηλ. αγκιστρώνουμε την μικρή μας λανιέρα στην δική του μικρή)
- Βγάζουμε το φρένο χειρός μας και το αφήνουμε να πέσει. (Θα κρεμαστεί από την μακριά λανιέρα μας)
- Ανασηκωνόμαστε (πατώντας στο φρένο ποδιού) και βγάζουμε το φρένο στήθους μας και περνάμε μέσα από την λαβή του φρένου χειρός του θύματος την μακρυά λανιέρα του και την αγκιστρώνουμε στο φρένο στήθους μας ή στον κεντρικό μας και σπρώχνουμε το ζουμάρ του θύματος όσο πιο ψηλά μπορούμε.
- Αφηνόμαστε προς τα πίσω και βγάζουμε το φρένο ποδιού (μας)
- Βάζουμε τα πόδια μας κάτω από τα οπίσθια του θύματος και με μια ταλάντωση του σώματος μας προς τα πίσω το σπρώχνουμε (χρησιμοποιώντας τους μηρούς μας) προς τα πάνω.
- Καθώς ανεβαίνει του ανοίγουμε το φρένο στήθους και απελευθερώνουμε το σκοινί από μέσα.
- Βάζουμε τον καταβατήρα μας (ή χρησιμοποιούμε του θύματος) και τον ασφαλίζουμε.
- Σιγουρευόμαστε ότι η ζώνη στήθους του θύματος είναι σφιχτή.
- Κάνουμε μια έλξη με τα χέρια από το ζουμάρ και το θύμα πέφτει προς τα κάτω. Το βάρος πρέπει να βρίσκεται στον καταβατήρα τώρα.
- Αγκιστρώνουμε την μικρή μας λανιέρα στον κεντρικό κρίκο του θύματος.
- Απαγκιστρώνουμε την μακρυά λανιέρα του θύματος από το φρένο στήθους μας και αφηνόμαστε προς τα πίσω.
- Απασφαλίζουμε το καταβατήρα και κατεβαίνουμε.
Σε αυτήν την μέθοδο το ζουμάρ του θύματος μένει πάνω στο σχοινί.
Tips:
- Στο βήμα 4 αν το κρολ μας ΔΕΝ είναι στο ίδιο ύψος ή ψηλότερα με αυτό του θύματος, τότε πρέπει να ανασηκωθούμε και να σπρώξουμε το ζουμάρ πιο ψηλά.
- Φροντίζουμε να ξεμπλέκουμε τα υλικά και ειδικά το σχοινί.
- Στο βήμα 12 είναι καλύτερα να περνάμε την κοντή μας στον κεντρικό του θύματος και την κοντή του θύματος στον κεντρικό μας.
- Στο βήμα 13 μπορούμε να πάρουμε το ζουμάρ του θύματος. Μόλις απαγκιστρώσουμε την μακριά λανιέρα από το κρόλ μας, την περνάμε στο ζουμάρ του θύματος, βγάζουμε το ζουμάρ και το αφήνουμε να κρεμαστεί.
Ο χρόνος που προαναφέρθηκε (1 λεπτό) έχει γίνει σε ιδανικές συνθήκες και με αρκετή εξάσκηση.
Παραλλαγή χωρίς φρένο ποδιού
- Ισχύει ότι πιο πάνω με μόνη διαφορά το ότι δεν διαθέτουμε φρένο ποδιού, αλλά μονάχα τα ποδοστήρια:
Αφού φτάσουμε στο θύμα κάνουμε τις εξής κινήσεις:
- Βγάζουμε το ποδοστήριο του.
- Πλησιάζουμε όσο πιο πολύ μπορούμε.
- Ασφαλιζόμαστε πάνω του λανιέρα με λανιέρα (δηλ. αγκιστρώνουμε την μικρή μας λανιέρα στην δική του μικρή)
- Βγάζουμε το φρένο χειρός μας και το περνάμε από πάνω από το δικό του.
- Ανασηκωνόμαστε (αν θέλουμε, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το δικό του φρένο, οπότε το δικό μας το βγάζουμε) πατώντας στην πενταλιέρα μας και βγάζουμε το φρένο στήθους μας και περνάμε μέσα από την λαβή του φρένου χειρός (του θύματος ή το δικό μας) την μακρυά λανιέρα του θύματος και την αγκιστρώνουμε στο φρένο στήθους μας ή στον κεντρικό μας και σπρώχνουμε το ζουμάρ του θύματος όσο πιο ψηλά μπορούμε.
- Βγάζουμε το φρένο χειρός μας και αφηνόμαστε προς τα πίσω.
- Βάζουμε τα πόδια μας κάτω από τα οπίσθια του θύματος και με μια ταλάντωση του σώματος μας προς τα πίσω το σπρώχνουμε (χρησιμοποιώντας τους μηρούς μας) προς τα πάνω.
- Καθώς ανεβαίνει του ανοίγουμε το φρένο στήθους και απελευθερώνουμε το σκοινί από μέσα.
- Βάζουμε τον καταβατήρα μας (ή χρημοποιούμε του θύματος) και τον ασφαλίζουμε.
- Σιγουρευόμαστε ότι η ζώνη στήθους του θύματος είναι σφιχτή.
- Κάνουμε μια έλξη με τα χέρια από το ζουμάρ και το θύμα πέφτει προς τα κάτω. Το βάρος πρέπει να βρίσκεται στον καταβατήρα τώρα.
- Αγκιστρώνουμε την μικρή μας λανιέρα στον κεντρικό κρίκο του θύματος.
- Απαγκιστρώνουμε την μακρυά λανιέρα του θύματος από το φρένο στήθους μας και αφηνόμαστε προς τα πίσω.
- Απασφαλίζουμε το καταβατήρα και κατεβαίνουμε.
2ος Τρόπος: "Το κόψιμο του σκοινιού"
Υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες ο διασώστης αδυνατεί να ξεκρεμάσει με τους προαναφερθέντες τρόπους το θύμα, π.χ. το θύμα είναι πολύ βαρύ και ο διασώστης πολύ ελαφρύς ή το θύμα έχει τραυματιστεί στη μέση και δεν θέλουμε να τον ταλαιπωρήσει με τις προηγούμενες μεθόδους. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο διασώστης πολύ πιθανόν να αναγκαστεί να κόψει το σκοινί για να διασώσει το θύμα (μην σας τρομάζει το "κόβει το σκοινί": είναι μια αποδεκτή και ασφαλής διαδικασία!)
Καταρχάς πώς; το πιο απλό με το μαχαίρι μας... Συνήθως μέσα στο τσαντάκι αρματώματος υπάρχει και ένα πολυεργαλείο. Και πάνω στο πολυεργαλείο θα υπάρχει και μαχαίρι. Επίσης με το κοπίδι μας: μέσα στο κράνος μας (στην τελευταία, απαραβίαστη αποθήκη μας) θα πρέπει να φιλοξενείτε ένα (ασφαλισμένο) κοπίδι. Ή με την φλόγα της ασετυλίνης... Τέλος με ένα κορδονέττο μικρής διαμέτρου, κατά προτίμηση dyneema ή spectra που θα τρίψουμε παλινδρομικά στο ίδιο σημείο συνεχώς!
Ο τρόπος τώρα:
- Προσεγγίζουμε (από πάνω ή κάτω) το θύμα.
- Ασφαλίζουμε την κοντή μας στο κεντρικό του θύματος
- Βγάζουμε το φρένο χειρός μας από το σκοινί
- Βγάζουμε τη μακριά του θύματος από το φρένο χειρός του, αφήνοντας όμως τη πενταλιέρα του στο φρένο του
- Προσοχή τώρα: εάν είχαμε ανέβει από κάτω και μπορούσαμε (τέλος πηγαδιού) ανεβάσαμε μαζί μας και την άκρη του σκοινιού. Κάνουμε ένα οκτάρι και το βάζουμε στο carabiner του θύματος. Εάν είχαμε κατέβει από ψηλότερα ή δεν μπορούμε να πάρουμε την άκρη του σκοινιού (αλλαγές χαμηλότερα) παίρνουμε όσο σκοινί μπορούμε από κάτω μας, κάνουμε οκτάρι και το βάζουμε στο carabiner του φρένου χειρός του θύματος.Εναλλακτικά και για να κερδίσουμε μήκος σχοινιού μπορούμε να κατασκευάσουμε και ψαλιδιά πάνω στο καραμπίνερ. Μην σας τρομάζει το αν θα υπάρχει επαρκές σκοινί για τις αλλαγές, η ελαστικότητα που θα "πάρει" το σκοινί με δύο άτομα κρεμασμένα στο σκοινί θα είναι υπεραρκετή. Φροντίστε να υπάρχει μόνο αρκετό σκοινί για τον καταβατήρα και το κλείδωμα του
- Αν έχουμε σχηματίσει μια λούπα (διασώστης από πάνω ή σκοινί με αλλαγές) ελέγχουμε να υπάρχουν τουλάχιστον 30 cm σκοινιού κάτω από το φρένο στήθους του θύματος
- Βάζουμε τον καταβατήρα του θύματος στον κεντρικό του, περνάμε το σκοινί που φεύγει από το φρένο χειρός του θύματος προς τα κάτω και τον κλειδώνουμε
- Σπρώχνουμε το φρένο χειρός του θύματος όσο ψηλότερα γίνεται
- Πατάμε στη πενταλιέρα του θύματος και απελευθερώνουμε το φρένο στήθους μας, ενώ τοποθετούμε το φρένο χειρός μας πάνω από το φρένο χειρός του θύματος και μεταφέρουμε το βάρος μας σε αυτό (κρεμόμαστε από τη μακριά μας λανιέρα).
- Κόβουμε το σκοινί ακριβώς πάνω από το φρένο στήθους του θύματος. Έχοντας πάρει όλα τα "μπόσικα" σπρώχνοντας το φρένο χειρός του θύματος προς τα πάνω δεν θα υπάρξει καμμιά "πτώση" του θύματος. Αν έχουμε φτιάξει ψαλιδιά στο καραμπίνερ του φρένου του θύματος φτιάχνουμε ένα κόμπο για ασφάλεια στην περίπτωση που "γλυστρήσει".
- Ξαναπατάμε στην πενταλιέρα του θύματος οπότε απελευθερώνεται το βάρος μας από την μακριά λανιέρα και βγάζουμε το φρένο χειρός μας και κατεβαίνουμε γλυκά προς τα κάτω ώστε να μεταφέρουμε το βάρος μας στην κοντή μας λανιέρα. Εναλλακτικά μπορούμε να κατασκευάσουμε μια αλυσσίδα από δύο carabiner ασφαλείας και να συνδέσουμε κεντρικό με κεντρικό οπότε η κοντή γίνεται backup. Φυσικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τη κοντή του θύματος ως backup.
- Kαι ξεκινάμε προς τα κάτω...
Κατεβαίνοντας με το "θύμα"
Αλλαγές
Κατεβαίνοντας με το θύμα μπορεί να συναντήσουμε αλλαγές. Σε αυτήν την περίπτωση έχουμε δύο επιλογές:
- λύνουμε τις αλλαγές κάθε φορά που συναντάμε μια και κατεβαίνουμε με τριβές. Θα πρέπει να σταθμίσουμε εδώ την (σχετικά) ταχύτητα αυτής της μεθόδου σε σχέση με καταπόνηση των σκοινιών (160 klg στο ίδιο σκοινί) σε συνδυασμό με τις τριβές σε βράχια
ή
- Εφαρμόζουμε την τεχνική περάσματος αλλαγής με δύο καταβατήρες (ο δικός μας και του θύματος). Η τεχνική αναφέρεται στο κεφάλαιο Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Κατάβαση
Πέρασμα κόμπου
Τι γίνεται τώρα εάν όπως κατεβαίνουμε συναντήσουμε κόμπο ένωσης των σκοινιών; Τότε
- Ασφαλίζουμε το καταβατήρα του θύματος 0,8 με 1.0 μ. πρίν το κόμπο
- Παίρνουμε το σκοινί όπως φεύγει αμέσως μετά το κόμπο και κάνουμε ένα οκτάρι. Εναλλακτικά (αν δεν υπάρχει αρκετό σκοινί) μπορούμε να κάνουμε και μια ψαλιδιά(δεν μπορεί να γλιστρήσει - τη φρενάρει ο κόμπος). Όποιον κόμπο κι αν κάνουμε τον εφαρμόζουμε στο φρένο χειρός του θύματος και τον τοποθετούμε πάνω από τον καταβατήρα που θύμα και διασώστης είμαστε κρεμασμένοι
- Περνάμε το δεύτερο καταβατήρα στο σκοινί που φεύγει πλέον από το φρένο προς τα κάτω, παίρνουμε ΟΛΑ τα μπόσικα και τον ασφαλίζουμε. Κανονικά θα πρέπει να είμαστε και στους δύο καταβατήρες
- Ελέγχουμε εάν είναι όλα εν τάξει
- Απασφαλίζουμε τον πρώτο καταβατήρα, δίνουμε μπόσικα και βγάζουμε το σκοινί (αφού το βάρος μας θα έχει περάσει στον άλλο καταβατήρα)
- Συνεχίζουμε την κατάβαση
Υπάρχει περίπτωση το δίδυμο διασώστης - θύμα να διαθέτει ένα μόνο φρένο χειρός (αν λανθασμένα και για λόγους ταχύτητας έχει εγκαταλειφθεί το άλλο φρένο στο αντίβαρο που έγινε για τον απεγκλωβισμό του θύματος). Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια ένα tibloc ή ένας αυτοσφιγγόμενος κόμπος. Στην περίπτωση αυτή συνίστατε ο pruzik. Στην περίπτωση το μειονέκτημα του pruzik να ΜΗΝ χαλαρώνει αν σφίξει μετατρέπεται σε πλεονέκτημα.
Παράκαμψη
Επίσης υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να συναντήσουμε όπως κατεβαίνουμε με το θύμα μια παράκαμψη. Αρχικά εξετάζουμε εάν μπορούμε να τη καταργήσουμε αποδεχόμενοι τις τριβές του σκοινιού. Εάν όμως η κατάργηση της παράκαμψης σημαίνει και αδυναμία ανάβασης τότε πρέπει να την περάσουμε κανονικά. Πώς γίνεται αυτό;
Υπάρχουν τρεις μέθοδοι. Η πρώτη:
- Φτάνουμε στη παράκαμψη και ασφαλίζουμε το καταβατήρα που βρισκόμαστε εμείς (διασώστες) και το θύμα αρκετά κοντά στη παράκαμψη ώστε να μπορούμε να δουλέψουμε με αυτήν αλλά χωρίς να έχουμε "κολλήσει" πάνω της
- Κατόπιν κλιπάρουμε τη κοντή μας λανιέρα στο κρίκο της πλακέτας της παράκαμψης. Εάν ήδη χρησιμοποιούμε τη κοντή μας (ως "σύνδεσμο" με το θύμα) φτάχνουμε μια "αλυσσίδα" από carabiner. Εάν το κορδονέττο, το σκοινί ή ο ιμάντας της παράκαμψης είναι μακριά χρησιμοποιούμε κάποιο φρένο ή αυτοσφιγγόμενο ώστε να "τραβηχτούμε" από τη παράκαμψη μακριά από το τοίχωμα που θέλουμε να αποφύγουμε και κλιπάρουμε πάνω από το φρένο ή στον αυτοσφιγγόμενο
- Βγάζουμε το carabiner της παράκαμψης. Τώρα το βάρος μας είναι στο σκοινί και στο κρίκο ή το φρένο που έχουμε βάλει πάνω στη παράκαμψη
- Ξεκλειδώνουμε το καταβατήρα και κατεβαίνουμε όσο χρειάζεται
- Η παράκαμμψη είναι χαλαρή και ξαναβάζουμε το carabiner της παράκαμψης πάνω από τον καταβατήρα τον οποίο και ασφαλίζουμε
- Σπρώχνουμε το τοίχο με τα πόδια, τραβιόμαστε με το χέρι και ξεκλιπάρουμε τη κοντή μας λανιέρα (ή την αλυσσίδα) από το κρίκο, το φρένο ή τον αυτοσφιγγόμενο. Εναλλακτικά μπορούμε να έχουμε φτιάξει αυτοσφιγγόμενο που να λειτουργεί υπό τάση (γαλλικό με κοτσίδα).
- Παίρνουμε το φρένο μας, ελέγχουμε εάν είναι όλα εν τάξει
- Λύνουμε το καταβατήρα και συνεχίζουμε
Στη δεύτερη αποδεχόμαστε πως δεν θα καταργήσουμε την παράκαμψη αλλά θα τη μακρύνουμε οπότε θα έχουμε περισσότερες τριβές (σε σχέση με την ιδανική ρύθμιση) αλλά όχι τόσες που να μας απαγορεύσουν την άνοδο. Η μέθοδος έχει ως εξής:
- Φτάνουμε στη παράκαμψη και ασφαλίζουμε το καταβατήρα που βρισκόμαστε εμείς (διασώστες) και το θύμα αρκετά κοντά στη παράκαμψη ώστε να μπορούμε να δουλέψουμε με αυτήν αλλά χωρίς να έχουμε "κολλήσει" πάνω της
- Κατόπιν κλιπάρουμε τη κοντή μας λανιέρα στο carabiner της παράκαμψης. Αυτό γίνεται μόνο για να μην τη "χάσουμε"
- Βγάζουμε το carabiner της παράκαμψης. Το βάρος μας συνεχίζει να είναι στο σκοινί
- Ξεκλειδώνουμε το καταβατήρα και κατεβαίνουμε όσο χρειάζεται. Ξανακλειδώνουμε το καταβατήρα
- Εάν δεν μπορούμε να περάσουμε απευθείας τη παράκαμψη πάνω από το καταβατήρα τη μακραίνουμε με ένα ή δύο carabiner. Eλέγχουμε εάν είναι όλα εν τάξει
- Λύνουμε το καταβατήρα και συνεχίζουμε.
Ο τρίτος τρόπος είναι «κλεμμένος» από Ρουμάνους σπηλαιοδιασώστες και εισήχθη στην Ελλάδα από το Στέφανο Νικολαϊδη. Συγκεκριμένα πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο ένας και μόνο σπηλαιολόγος είναι σε θέση να σηκώσει το φορείο με το θύμα και να το τοποθετήσει στις τροχαλίες έλξεως. Ο Δημήτρης Καραγιάννης τον "μετέφερε" στην αυτοδιάσωση.
Για την υλοποίηση του χρειαζόμαστε δύο οβάλ carabiner ασφαλείας ή απλά (μπορούν να είναι και τα carabiner της παράκαμψης αν είναι oβάλ) και ένα κορδονέττο δύο τουλάχιστον μέτρων. Ο τρόπος αναλυτικά έχει ως εξής:
- Bάζουμε το ένα carabiner στο σκοινί πάνω από το καταβατήρα μας και το άλλο στο κρίκο της παράκαμμψης. Εάν η παράκαμψη είναι πολύ μακριά μπορούμε να σχηματίσουμε μια θηλιά σε όποιο μήκος της μας βολεύει και να βάλουμε εκεί το το carabiner. Tα carabiner πρέπει να έχουν την πύλη προς την ίδια πλευρά και το άνοιγμα (την στενή πλευρά που βρίσκεται το "γαντζάκι") αντικρυστά: το ένα carabiner να βλέπει το άλλο
- Παίρνουμε το κορδονέττο και κάνουμε μια ψαλιδιά σε όποιο carabiner μας βολεύει. Την ψαλιδιά την ασφαλίζουμε με ημίδεσμο ώστε να μην υπάρχει περίπτωση να γλιστρήσει
- Περνάμε το σκοινί στο άλλο carabiner, ύστερα στο πρώτο carabiner. Oυσιαστικά έχουμε φτιάξει ένα πολύσπαστο το οποίο μας επιτρέπει με μικρή δύναμη να απομακρύνουμε σκοινί - διασώστη - θύμα από το βράχο "τραβώντας" από τη παράκμαψη με το πολύσπαστο. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στο να μην "μπερδευτούν" τα σκοινιά πατώντας το ένα το άλλο
- Όταν η παράκαμψη φτάσει στο επιθυμητό μήκος, την ασφαλίσουμε με μουλαρόκομπο
- Ελέγχουμε εάν είναι όλα εν τάξει και συνεχίζουμε
Κατάβαση σε τεντωμένο σκοινί
Υπάρχει η περίπτωση ο σύντροφός μας να πάθει κάτι, αλλά εμείς να βρισκόμαστε από πάνω του. Η πρόσβαση σε αυτόν άρα και η βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε, δεν μπορεί να γίνει με τον κλασικό τρόπο, δηλαδή δεν μπορούμε να βάλουμε καταβατήρα. Ένας τρόπος είναι να κατέβουμε με τα φρένα ανάβασης (φρένο χειρός και φρένου στήθους). Δηλαδή: Τοποθετούμε τα φρένα ακριβώς όπως στην ανάβαση. Σηκωνόμαστε στα ποδωστήρια και έτσι εφόσον δεν ασκείται πίεση στο φρένο στήθους, το ανοίγουμε λίγο - τόσο ώστε να αφήσουμε το σχοινί να γλυστρήσει προς τα επάνω κι εμείς προς τα κάτω. Κατόπιν, λυγίζοντας λίγο τα πόδια, κατεβάζουμε το φρένο στήθους. Ακολούθως κατεβάζουμε και το φρένο χειρός. Δεν είναι τόσο πολύπλοκο όσο ακούγεται αλλά είναι πολύ αργό και σίγουρα είναι το τελευταίο που θέλουμε. Χρήσιμο μόνο σε μικρές καταβάσεις διότι: επιβάλεται να φτάσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στον αναίσθητο σύντροφό μας!
Για αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν ειδικές τεχνικές κατάβασης σε τεντωμένη χορδή. Μία από αυτές είναι η μέθοδος "Τheoulienne" που απεικονίζεται στην παρακάτω σειρά φωτογραφιών:
Για την εφαρμογή της χρειαζόμαστε ένα ιμάντα που πρέπει να έχουμε ΠΑΝΤΑ αποθηκευμένο στο κράνος μας. Επίσης (ιδανικά) χρειαζόμαστε δύο ακόμα carabiners (οβάλ ασφαλείας)αλλά στην ανάγκη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και ό,τι carabiner θα έχουμε σίγουρα πάνω μας (τα carabiners του καταβατήρα μας και της μακριάς μας λανιέρα π.χ.)
Η αναλυτική περιγραφή της τεχνικής είναι η εξής.
Ας δούμε τις κινήσεις μας με την σειρά, ξεκινώντας από πάνω, αριστερά προς τα δεξιά:
εικ. 1. "Πλέκουμε" τον ιμάντα γύρω από το σκοινί, σύμφωνα με τον "γαλλικό τρόπο", τρείς φορές
εικ. 2. Συνεχίζουμε να το πλέκουμε "κοτσίδα"
εικ. 3-4. Στις δύο θηλιές που δημιουργούνται στο τέλος του ιμάντα βάζουμε ένα carabiner, στο οποίο περνάμε και το σχοινί.
εικ. 5. Παίρνουμε το άλλο carabiner και το περνάμε στο σχοινί πάνω από το προηγούμενο carabiner
εικ. 6. Αυτό το ενώνουμε με το carabiner του καταβατήρα μας. Στην ανάγκη και με το κεντρικό μας αλλά αυτό περιορίζει πολύ το "χώρο" των χειρισμών μας.
εικ. 7. Παίρνουμε την κοντή μας λανιέρα και περνάμε κι αυτή, στις θηλιές που σχηματίζει ο ιμάντας.
εικ. 8 Ελέγχουμε εάν είναι όλα εν τάξει και ξεκινάμε για κάτω σπρώχνωντας τον αυτοσφιγγόμενο. Πρόκειται για το μοναδικό αυτοσφιγγόμενο που λειτουργεί υπό τάση (αν και το μεγαλύτερο μέρος των τριβών είναι στο carabiner που "αγκαλιάζει" το σκοινί.
Τι θα γίνει όμως αν για οποιοδήποτε λόγο χαλαρώσει το σχοινί;
Το πλεονέκτημα ακριβώς αυτής της μεθόδου είναι πως όχι μόνο λειτουργεί με τάση (βάρος) στο σκοινί κάτω μας, αλλά ακόμη κι αν ο σπηλαιολόγος που έχει εγκλωβιστεί χαμηλότερα γλιστρήσει σε κάποιο πατάρι π.χ. και η "τεντωμένη χορδή" πάψει να είναι τεντωμένη, θα σταματήσουμε στον αυτοσφιγγόμενο - μέσω της κοντής λανιέρας μας. Οπότε περνάμε στον διαθέσιμο καταβατήρα μας το χαλαρό σχοινί και φύγαμε για κάτω!!!
Πρέπει όμως να θυμηθούμε ότι, μετά από την εφαρμογή αυτής της μεθόδου, τον ιμάντα που χρησιμοποιήσαμε πρέπει να το αποσύρουμε. Γιατί παρόλη την μεγάλη του αντοχή σαν υλικό, δεν παύει να είναι συνθετικό. Με την τριβή πάνω στο σχοινί αναπτύχθηκε θερμότητα, ικανή να το φθείρει τοπικά άρα να το καταστήσει ακατάλληλο προς επιπλέον χρήση.
Θύμα στο καταβατήρα, διασώστης χαμηλότερα
Τα πράγματα εδώ είναι σχετικά απλά: ο διασώστης προσεγγίζει το θύμα, ασφαλίζει τη κοντή πάνω στο κεντρικό του θύματος και την κοντή του θύματος πάνω στον δικό του κεντρικό, απεμπλέκει με τη βοήθεια του φρένου ποδιού το ζουμάρ και το κρολ του και κατόπιν το ίδιο το φρένο ποδιού και μετά ξεκινούν για κάτω. Μόνο tip εδώ το ότι πολύ πιθανόν το θύμα να "γλιστρά" προς τα κάτω και υπάρχει ο φόβος να "σφηνώσει" στο φρένο χειρός του διασώστη. Εάν ο διασώστης δεν διαθέτει φρένο ποδιού πρέπει να "προσπεράσει" το θύμα για να απελευθερώσει το κρολ του. Κατόπιν ρίχνει το βάρος του στο καταβατήρα του θύματος, αναλόγως με την περίπτωση παίρνει ή όχι το φρένο χειρός του και μαζί με το θύμα ξεκινούν προς τα κάτω...
Προσοχή στις πιθανές στρεβλωτικές τάσεις που αναγκαστικά ασκούνται στον καταβατήρα του θύματος!
Ισπανικό Παλάγκο
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι είμαστε σε ένα πηγάδι π.χ. 70 μέτρων, ο σύντροφός μας ξεκινά προς τα πάνω και στα μέσα του (πηγαδιού) μας δηλώνει πως αδυνατεί να συνεχίσει λόγω αδιαθεσίας. Τι κάνουμε; να τον κατεβάσουμε δεν έχει νόημα αφού θα πρέπει να τον ξανανεβάσουμε! Οπότε ισπανικό παλάγκο! Τι χρειαζόμαστε για αυτό; μόλις 3 κρίκους!!!
Ποιά είναι λοιπόν η τεχνική; Τα βήματα έχουν ως εξής:
- Aσφαλιζόμαστε με τη μακριά μας λανιέρα στην αλλαγή. Είναι αποδεκτό το να ασφαλιστούμε και στην λούπα της αλλαγής. Χρειαζόμαστε μια καλή ασφάλεια, ιδανικά διπλή και ισοσταθμισμένη καθότι θα βρεθούμε δύο σπηλαιολόγοι στην ίδια ασφάλεια
- Φτιάχνουμε μια "αλυσίδα" από τρία carabiner
- Κρεμάμε αυτή την "αλυσίδα" στον κρίκο της αλλαγής.
- Το τελευταίο (τρίτο) carabiner θεωρητικά θα πρέπει να φτάνει πιο κάτω από τον κόμπο της αλλαγής. Eάν όχι προσθέτουμε ένα ακόμη κρίκο. Εάν ναι τότε ανοίγουμε την πύλη του και περνάμε μέσα το τεντωμένο σκοινί από το οποίο κρέμεται π.χ. ο κουρασμένος σπηλαιοσύντροφός μας ("θύμα" για συντομία).
- Περνάμε το τεντωμένο σκοινί (στο οποίο κρέμεται το "θύμα") στην κοντή λανιέρα μας έτσι ώστε ο κρίκος της λανιέρας να είναι πάνω από τον τρίτο κρίκο.
- Κρεμόμαστε από την κοντή λανιέρα μας. Και το παλάγκο είναι έτοιμο!.
- Συνήθως, βοηθώντας με τα χέρια και σε συνδυασμό με το βάρος του ο διασώστης κατεβαίνει και το θύμα ανεβαίνει. Εάν αυτό δεν γίνεται (μεγάλη διαφορά βάρους: ελαφρύς διασώστης - βαρύ θύμα) βάζουμε το φρένο χειρός μας προς τα κάτω στο σκοινί του θύματος, το περνάμε από το κεντρικό μας και κατόπιν στο (-α) πόδι(-α) μας. Έτσι έχουμε την βοήθεια και των πολύ ισχυρότερων μυών των ποδιών μας. Πατάμε δηλαδή το ποδωστήριο και ταυτόχρονα τραβάμε το ζουμάρ προς τα πάνω. Έτσι το σκοινί παρασυρόμενο από την λανιέρα μας αρχίζει να περνάει από την άλλη πλευρά του τρίτου κρίκου.
- Συνεχίζουμε μέχρι να τεντώσει η μακρυά λανιέρα μας. Με την πρώτη ευκαιρία (μόλις υπάρχει επαρκής χώρος) βάζουμε το φρένο στήθους μας στο σκοινί που έχει πλέον γυρίσει από την άλλη πλευρά (Ο τρίτος κρίκος έχει γίνει πλέον σαν μια τροχαλία που από την μια έχει το "θύμα" από την άλλη έχει αρχίσει να έρχεται σκοινί - από το τεντωμένο).
- Μόλις τεντώσει η μακρυά λανιέρα, και εφόσον έχουμε βάλει το φρένο στήθους, τότε είναι η στιγμή που βάζουμε και το φρένο χειρός πάνω από το φρένο στήθους.
- Συνεχίζουμε σαν να ανεβαίναμε κανονικά (συνεχίζουμε τις "ζουμαριές"). Όσο εμείς συνεχίζουμε τις πεταλιές, τόσο ανεβαίνει και το "θύμα". Εναλλακτικά μπορούμε- αν απασφαλίσουμε αναλαμβάνοντας το ρίσκο τη μακριά μας - να "κατεβούμε" με το θύμα να ανεβαίνει (αν βοηθάμε με τα χέρια). Σε αυτήν την περίπτωση κάποια στιγμή το θύμα θα βρεθεί στο ίδο επίπεδο με το διασώστη. Σε αυτή την περίπτωση (και για να μην "φύγει" ο διασώστης κάτω και το θύμα πάνω) διασώστης και θύμα ενώνουν τις λανιέρες τους.
Όταν με το καλό θύμα και διασώστης συναντηθούν στην αλλαγή το θύμα ασφαλίζεται και ο διασώστης μπορεί να πάρει μια ανάσα....
Σε ιδανική περίπτωση, αν διαθέτουμε τροχαλία, τα πράγματα είναι πολύ πιο εύκολα καθότι τοποθετώντας την στο τελευταίο καραμπίνερ, θα μειώσουμε κατά πολύ τις τριβές.
Εναλλακτικά, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τρία αντί για ένα καραμπίνερ στο τέλος της αλυσίδας μας ώστε να έχουμε και πάλι το επιθυμητό αποτέλεσμα: την μείωση των τριβών του σχοινιού.
