Difference between revisions of "Point s"

Το παρόν κεφάλαιο (Point s) έχει ελεγχθεί από τους συγγραφείς και θεωρείται ολοκληρωμένo. Συμπεριλαμβάνεται στην έκδοση 0.81 Μάϊος 2007 του "Ανοικτό Σπηλαιολογικό Εγχειρίδιο".

Εξώφυλλο, οπισθόφυλλο και λοιπά - Πρόλογος - Εισαγωγή - Ατομικός σπηλαιολογικός εξοπλισμός - Ένδυση - υπόδηση - φωτισμός κλπ - Υλικά ανάβασης - κατάβασης - Σκοινί - Γενικής φύσεως - Υλικά Αρματώματος - Kόμποι - ...κι άλλοι κόμποι (πιο εξειδικευμένοι) - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Γενικά - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Κατάβαση - Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Ανάβαση - Τεχνικές αυτοδιάσωσης για μικρές ομάδες - Κίνδυνοι κατά την κατάβαση / ανάβαση με Τεχνικές Μονού Σκοινιού - Αρμάτωμα - Βασικές αρχές - Αρμάτωμα - Για προχωρημένους - Ελαφρύ αρμάτωμα (light rigging) Η αναρρίχηση στην σπηλαιολογία - Ελεύθερη αναρρίχηση - Τεχνητή αναρρίχηση - Εξορμήσεις του Σαββατοκύριακου - Μεγάλες αποστολές - Ατυχήματα στην σπηλαιολογία - Πρώτες Βοήθειες - Θερμό σημείο - Σπηλαιοδιάσωση - Χαρτογράφηση - Γεωλογία και Σπηλαιογέννεση - Βιοσπηλαιολογία - Καταστροφές - προστασία των σπηλαίων - Πού μπορώ να κάνω σεμινάρια; - Μερικά σπήλαια για πρακτική - Συκιά - Μονή Αστερίου - Του Προφήτη Ηλία - Σαλίγκαρος - Γερμανικό - Παρεξήγηση - Πύργος Υμητού - Βιβλιογραφία - Τα σπήλαια σε όλες τις γλώσσες - Διεθνές Λεξικό Σπηλαιολογικής Ορολογίας - Nομικό πλαίσιο

Κατασκευή Θερμού σημείου και η χρήση της αλουμινοκουβέρτας

Τόσο η αλουμινοκουβέρτα όσο και το λεγόμενο "θερμό σημείο" μπορούν να σώσουν ζωές! Ειδικά η τεχνική του θερμού σημείου είναι ιδιαίτερα πολύτιμη, κυρίως χρήσιμη σε περίπτωση ατυχήματος ή εκτάκτου ανάγκης. Πέρα από αυτήν της την χρήση, η αρχές της εν λόγω τεχνικής μπορούν να χρησιμοποιηθούν και στην καθημερινή σπηλαιολογική πρακτική π.χ. δημιουργία κατασκήνωσης εντός σπηλαίου, bivouac κτλ. Στην ουσία το θερμό σημείο η είναι η δημιουργία μιας ζεστής περιοχής - εντός του σπηλαίου - η οποία να μπορεί να υποστηρίξει καλύτερα (από το ίδιο το περιβάλλον του σπηλαίου) τις ζωτικές λειτουργίες του ανθρώπου. Με την τοποθέτηση ενός σπηλαιολόγου εντός του θερμού σημείου εξασφαλίζουμε σε μεγάλο ποσοστό την προστασία του από τον κίνδυνο υποθερμίας. Η εφαρμογή αυτής της τεχνικής είναι το ίδιο σημαντική με τις πρώτες βοήθειες που θα πρέπει να παρέχουμε σε ένα τραυματία σε περίπτωση ατυχήματος. Ας μην ξεχνάμε ότι η διαδικασία της μεταφοράς ενός τραυματία εκτός σπηλαίου μπορεί να διαρκέσει από μέρες έως και εβδομάδες. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα επιτυχημένης εφαρμογής "θερμού σημείου" στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, μερικά από τα οποία θα αναφερθούν πιο κάτω.

Απαραίτητο υλικό για την εφαρμογή αυτής της τεχνικής είναι η ύπαρξη αλουμινοκουβέρτας. Θεωρούμε την αλουμινοκουβέρτα ένα απαραίτητο ατομικό υλικό για κάθε σπηλαιολόγο και συνιστούμε θερμά να διαθέτει τουλάχιστον δύο, εκ των οποίων η μία πολλαπλών χρήσεων. Η είσοδος σε ένα σπήλαιο ΔΕΝ θα πρέπει να γίνετε χωρίς πρώτα να βεβαιωθούμε ότι κάθε μέλος της ομάδας εξερεύνησης είναι εφοδιασμένο με αυτό το υλικό.

Η χρήση της αλουμινοκουβέρτας

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση του θερμού σημείου καλό είναι να δούμε πως η αλουμινοκουβέρτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί προληπτικά για τον κίνδυνο υποθερμίας. Η προληπτική αυτή χρήση συνίσταται και ενδεικτικά αναφέρουμε εδώ τον τρόπο εφαρμογής της: στρώνουμε ένα σάκκο, το σκοινί μας, έναν γέματο σάκκο π.χ. με σκοινί η ό,τι άλλο έχουμε εύκαιρο στο έδαφος και καθόμαστε εκεί. Αυτό το κάνουμε για να δημιουργήσουμε ένα μονωτικό στρώμα ανάμεσα σε μας και το έδαφος και να περιορίσουμε τις απώλειες θερμότητας του σπηλαιολόγου προς το έδαφος. Κατόπιν καθόμαστε πάνω σε αυτό το "μονωτικό στρωματάκι" και ρίχνουμε την αλουμινοκουβέρτα στους ώμους μας. Επίσης σωστό είναι το να την ρίξουμε στο κεφάλι μας. Εάν συνεχίζουμε να κρυώνουμε μπορούμε να βάλουμε την ασετυλίνη (μπεκ-φλόγα και γεννήτρια) ή κεράκι τύπου ρεσώ κάτω από την αλουμινοκουβέρτα. Μετά από λίγο η βελτίωση της κατάστασης είναι σημαντική. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή όμως στο να μην έρθει σε επαφή η αλουμινοκουβέρτα με τη γυμνή φλόγα καθότι το πλαστικό φύλλο είναι πολύ εύφλεκτο.

Περισσότερες πληροφορίες για την αλουμινοκουβέρτα μπορείτε να βρείτε στο κεφάλαιο 6.1. - Ένδυση - υπόδηση - φωτισμός κλπ

Το θερμό σημείο

Όμοια με την πιο πάνω προληπτική τεχνική, στρώνουμε και πάλι στο έδαφος ότι μονωτικό έχουμε. Χρειάζεται να καλύψουμε με αυτά, τουλάχιστον το χώρο που καταλαμβάνει ένας άνθρωπος ξαπλωμένος είτε ανάσκελα είτε σε θέση ασφαλείας (π.χ. ξαπλωμένος στο αριστερό πλευρό). Ιδανικά, στρώνουμε πάνω από τα υλικά αυτά μια αλουμινοκουβέρτα. Πάνω από αυτό το μονωτικό στρώμα και σε ύψος ενός περίπου μέτρου τεντώνουμε ένα κορδονέτο ή ένα σκοινί κτλ. Εκεί πάνω ρίχνουμε μια ακόμη αλουμινοκουβέρτα μισή - μισή ώστε να σχηματιστεί ένα "αντίσκηνο"΄.

Την αλουμινοκουβέρτα μπορούμε να την σταθεροποιήσουμε με κρίκους που χρησιμεύουν ως μανταλάκια (όπως δείχνει το σχήμα). Κατόπιν βάζουμε ασετυλίνες ή κεράκια τύπου "ρεσώ" στα πόδια και το κεφάλι του θύματος. Εάν χρειάζεται "σφραγίζουμε" το πάνω και το κάτω μέρος με όποιο τρόπο μπορούμε: σάκους, αλουμινοκουβέρτα, τοίχος από πέτρες κτλ. Προσοχή και πάλι στο γεγονός του ότι η αλουμινοκουβέρτα είναι εύφλεκτη!

Φυσικά μπορούμε αν χρειάζεται να φτιάξουμε μεγαλύτερο ζεστό σημείο να χρησιμοποιήσουμε δύο ή και περισσότερες αλουμινοκουβέρτες. Για παράδειγμα με έξι αλουμινοκουβέρτες (3 σπηλαιολόγοι Χ 2 αλουμινοκουβέρτες ο καθένας μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα "κύβο" στον οποίο να χωρούν (στριμωγμένα έστω) και οι τρεις μαζί. Σε περίπτωση που υπάρχει τραυματισμός καλό είναι το εσωτερικό του "θερμού σημείου που δημιουργήσαμε πρέπει να παραμείνει όσο πιο καθαρό γίνεται, οπότε βγάζουμε υποδήματα και ιδανικά λασπωμένες φόρμες κλπ.

Σημαντικό είναι επίσης το σημείο στο οποίο επιλέγουμε να στήσουμε το θερμό σημείο. Ιδανικά, το σημείο αυτό θα πρέπει να είναι μακρυά από σημεία στα οποία φυσάει αέρας (π.χ. κοντά σε καταρράκτες), να είναι όσο επίπεδο γίνετε και άνετο χωρίς πολλές πέτρες... Βεβαίως σε κάποιες περιπτώσεις η μετακίνηση του τραυματία είναι πολύ δύσκολη ή απαγορεύεται, οπότε όλα τα πιο πάνω (περί επιλογής του σημείου) έρχονται σε δεύτερη μοίρα.

Η τεχνική του θερμού σημείου αποτελεί μέρος της διδακτέας ύλης στα σχολεία σπηλαιοδιάσωσης της Γαλλικής Σπηλαιολογικής Ομοσπονδίας καθώς και στα σχολεία εκπαιδευτών της. Οι συγγραφείς του παρόντος θεωρούν όμως ότι θα πρέπει να είναι κτήμα όλων των σπηλαιολόγων μιας και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα βήματα της λεγόμενης "αυτοδιάσωσης" (διάσωση από τα ίδια τα μέλη της ομάδας που παθαίνει ένα ατύχημα).

Παραδείγματα εφαρμογής

Ενδεικτικά αναφέρονται εδώ μερικά παραδείγματα χρήσης ή εφαρμογής των πιο πάνω τεχνικών σε πραγματικά συμβάντα. Η επιλογή των γεγονότων έχει γίνει μάλλον τυχαία ενω υπάρχουν πολλά - πολλά ακόμη παραδείγματα (δυστυχώς) τα οποία δεν αναφέρονται εδώ.

Η περίπτωση του Σάρχου, το 2002

Κατά τον εγκλωβισμό των τριών σπηλαιολόγων στον "Χώνο του Σάρχου" (-220μ) το 2002 στο Ηράκλειο της Κρήτης, η αλουμινοκουβέρτα και η χρήση της έπαιξε τον δικό της ρόλο στην υποστήριξη των εγκλωβισμένων κατά τις τέσσερις μέρες παραμονής τους εντός του σπηλαίου. Οι τρεις σπηλαιολόγοι είχαν αλουμινοκουβέρτες τις οποίες χρησιμοποίησαν όλοι μαζί και όχι ο καθένας ξεχωριστά ώστε να μειώσουν τις απώλειες θερμότητας αλλά και να ζεσταίνεται ο ένας από τον άλλον. Η ασετιλίνη χρησιμοποιήθηκε επίσης (για όσο είχαν αποθέματα και μόνο μια από τις τρεις ώστε να προσθέτει θερμότητα.

Τα ατυχήματα στην Voronja - Krubera (-2190m)

Άλλες γνωστές περιπτώσεις (υπάρχουν δεκάδες βεβαίως) στο εξωτερικό είναι και οι δύο περιπτώσεις ατυχημάτων στην Voronja - Krubera (-2190m) στον Δυτικό Καύκασο. Το πρώτο ατύχημα έχει συμβεί το 2003 ενώ ένα δεύτερο συνέβη το 2005 σε αποστολή στην οποία συμμετείχαν και Έλληνες σπηλαιολόγοι (Αδαμόπουλος Κ. - Καζαής Η. - Ψωμάς Μ.).

Η περίπτωση του 2003 αφορούσε τραυματισμό σπηλαιολόγου μετά από πτώση σχεδόν 40 μέτρων (πτώση η οποία επιβραδύνθηκε στο τελείωμα της από την λούπα του σκοινιού στην τελευταία αλλαγή!!!) Η πτώση έγινε σε βάθος -500 πολύ κοντά στο σημείο που υπήρχε μια πρόχειρη κατασκήνωση. Η κατασκήνωση αυτή χρησιμοποιήθηκε σαν θερμό σημείο (με μικρές προσαρμογές φυσικά) και φιλοξένησε το θύμα μέχρι την επιτυχημένη διάσωσή του λίγες μέρες αργότερα. Η περίπτωση αυτού του ατυχήματος αλλά περιγράφεται με αρκετή λεπτομέρεια από τους πρωταγωνιστές της στο DVD με τίτλο "Voronja 2003" παραγωγής CAVEX 2003 το οποίο μπορείτε να προμηθευτείτε είτε από cavex-team.org (στα Αγγλικά και στα Ρώσικα) ή με Ελληνικούς υπότιτλους) από τον Κώστα Αδαμόπουλο

Η περίπτωση του 2005 αφορούσε και πάλι πτώση σπηλαιολόγου από ύψος περίπου 5 με 7 μέτρα κατά την κατάβαση λόγω μη ύπαρξης κόμπου στο τέλος του σκοινιού... (κατά το αρμάτωμα). Για τις ανάγκες υποστήριξης του πολυ-τραυματία σπηλαιολόγου στήθηκε θερμό σημείο το οποίο τον υποστήριξε για τις 7 μέρες παραμονής του στο σπήλαιο. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν αρχικά κουβέρτες ενώ στην συνέχεια στήθηκε κανονική κατασκήνωση. Επίσης εγκαταστάθηκε τηλέφωνική σύνδεση με την επιφάνεια γεγονός που διευκόλυνε τον γιατρό της αποστολής στην παροχή οδηγιών στους "σπηλαιολόγους - νοσηλευτές" οι οποίοι βρίσκονταν εντός του σπηλαίου και δίπλα στο θύμα.